دین وزندگی دوم متوسطه همراه با پاسخ تشریحی

درس اول : جلوه های حکمت و تدبیر

هدف کلی : آشنایی بیشتر با غایت مندی و حکمت و تدبیر در خلقت و انس و توجه بیشتر به خالق حکیم و مدبر جهان * اصطلاحات علمی درس : * حکمت و حکیم * غایت مندی * تدبیر * صانع و صنع

مرور بر مفاهیم

۱٫ هر موجودی از اجزای خاص و معینی تشکیل شده است . ۲٫ این اجزا با آرایش مخصوص به خود در کنار یکدیگر قرار گرفته اند . ۳٫ هر یک از این اجزا ، خواص ویژه ای دارند که با وظیفه ی آن ها هماهنگی دارد . ۴٫ هر جزئی کار مخصوص انجام می دهد وظیفه ی معینی بر عهده دارد . ۵٫ میان وظایف و مسئولیت ها پیوستگی و ارتباط مشاهده می شود . ۶٫ نتیجه ی هر نظمی هدف خاص است . ۷٫ شاخصه ی اصلی مجموعه ها و موجودات بزرگ و کوچک جهان « هدف » است .

« آیات شریفه ۱۸۹ تا ۱۹۱ آل عمران »

۱- آیات شریفه ی ۱۸۹ تا ۱۹۱ آل عمران ، دو نشانه را برای صاحبان خرد معرفی می کند : الف) آفرینش آسمانها و زمین ب) آمد و شد شب و روز ۲- با توجه به آیات شریفه ی فوق ،صاحبان خرد ویژگی هایی دارند از جمله : الف) خداوند را در همه حال (ایستاده ، نشسته و در حالی که به پهلوهای خود آرمیدند ) یاد می کنند. ب) در آفرینش آسمان ها و زمین اندیشه می کنند. ۳- از دقت در آیات شریفه ی فوق این مطلب مستفاد می شود : خداوند خالق حکیم و مدبر است و هیچ امری از طرف او بیهوده و باطل نیست. ۴- جهانی خیالی و بدون قانون و نظم دارای ویژگی هایی می باشد از جمله: در این جهان ممکن است در هر لحظه و بدون علت خاصی ،حادثه ای رخ دهد ،موجودی پدید آید یا از بین برود و اشیاء خصوصیات خود را از دست بدهند . در این جهان فرضی ،نیروهای عالم ،در هر گوشه ای به دلخواه خود دخالت می کنند و حوادثی غیره منتظره را پدید می آورند.

جهان واقعی

۵- اکسیژن و هیدروژن دو عنصر ساده از عناصر طبیعت اند . هر کدام ساختمان خاصی دارند که این ساختمان را از دست نمی دهند . نه ساختمان اکسیژن به هیدروژن تبدیل می شود ،نه به عکس . اما هر گاه که این دو با یکدیگر همکاری می کنند ، نظامی جدید به نام آب را پدید می آورند که حیات موجودات زنده بر روی کره ی زمین به وجود آن بستگی دارد . شاید این همکاری را بتوان موثرترین همکاری روی کره ی زمین دانست ، زیرا بزرگ ترین نتیجه و فایده را به دنبال دارد . ۶- قند یک ترکیب نظام مند است زیرا موجودات زنده از جمله انسان نیازمند ماده ای به نام (( قند ))هستند تا انرژی خود را تامین کنند و زنده بمانند . این ماده با همکاری میان آب و دی اکسید کربن و کمک خورشید در گیاه ایجاد می شود تا هم خود گیاه از آن استفاده کند و هم حیوان و انسان از آن بهره ببرند و رشد کنند . در واقع ، قند یک ترکیب نظام مند است که برای تامین انرژی و فایده های دیگر ، در طبیعت ساخته می شود . ۷- میان (( همکاری و نظم )) و (( قانون مندی )) رابطه ای وجود دارد که می توان گفت یکی از مهمترین همکاری روی کره ی زمین به وسیله سه عنصر ساده ی اکسیژن ، هیدروژن و کربن به انجام می رسد و بزرگ ترین فایده ها را به ارمغان می آورد . این عناصر ، هر کدام ساختمان خاصی دارند که وقتی با دیگری همکاری می کنند و ترکیب می شوند ، نظام و ساختمان جدیدی پدید می آورند . اجزای این ساختمان به گونه ای هستند که خواص و آثار جدیدی را از خود بروز می دهند . یعنی همکاری و ترکیب میان پدیده ها از نظم و قانون مندی خاصی پیروی می کنند و نتایج معین و مشخصی را به دنبال دارد . این حالت را می توانیم در همه موجودات پیرامون خود ، هم چون سنگها ، فلزات ، گیاهان ، حیوان ها و انسانها ببینیم . ۸- ویژگی های جهان واقعی عبارتند از : الف) هر موجودی از اجزای خاص و معینی تشکیل شده است . ب) این اجزاء با آرایش مخصوص به خود در کنار یک دیگر قرار گرفته اند . پ) هر یک از این اجزاء ،خواص ویژه ای دارند که با وظیفه ی آنها هماهنگی دارد . ج ) هر جزیی کار مخصوصی انجام می دهد و وظیفه ی معینی بر عهده دارد . د ) میان وظایف و مسئولیت ها پیوستگی و ارتباط مشاهده می شود ،به گونه ای که کار هر یک مکمل و ادامه ی کار دیگری است و کارها و مسئولیت ها در ارتباط با هم معنا می یابند و اگر به کار یک جزء به تنهایی نگاه شود ، ناقص و ناتمام به نظر می آید. هـ) نتیجه ی هر سامان و نظمی و هر همکاری و فعالیتی ،هدف خاصی است که آن را از سایر سامان دهی ها و همکاری ها جدا می کند . ۹- از ویژگیهای جهان واقعی (( پیوستگی و ارتباط میان وظایف و مسئولیت ها )) را چنین می توان شرح داد : الف ) کار هر یک از اجزاء مکمل و ادامه ی کار جزء دیگر است . ب ) کارها و مسئولیت ها در ارتباط با هم معنا می یابند . ج ) اگر به کار یک جزء به تنهایی نگاه شود ،ناقص و ناتمام به نظر می آید .

شاخصه های اصلی

۱۰- شاخصه ی اصلی مجموعه های قانون مند و منظم هدف و غایت است . ۱۱- هدف و غایت عنصری است که سبب پیدایش یک نظام می شود و به تمام فعالیت های آن معنا می بخشد . ۱۲- ویژگی ای که مانند روح در همه ی اجزاء و فعالیت ها حضور دارد هدف است . ۱۳- بدون هدف پیوستگی و ارتباط و هماهنگی معنا ندارد و مجموعه ی دارای نظام شکل نمی گیرد . ۱۴- همکاری و پیوستگی و نظام برای آن ضرورت دارد که به هدف معینی منجر شود و به سرانجام روشنی برسد . ۱۵- درختی را به عنوان یک مجموعه ی نظام مند در نظر می گیریم این درخت دارای ریشه ، ساقه ، شاخه و برگ است . مواد تشکیل دهنده ی هر یک ، جای قرار گرفتن آنها ، کار ویژه ی هر کدام و همکاری میان آنها وقتی معنا پیدا می کند که به هدفی منجر شود و میوه ای به دست آید از این روست که می گوییم همه ی اجزاء درخت کارهایی به هم پیوسته و هماهنگ انجام می دهند و رابطه ای حقیقی میان مجموعه ی فعالیت ها بر قرار است.

اندیشه و تحقیق ، ص ۱۷ کتاب درسی ۱٫پیام های اصلی درس کدام اند ؟ از این پیام ها چه نتیجه ای را می توان گرفت ؟

۱٫قرآن کریم ما را به تفکر در نظام آفرینش دعوت می کند تا به خالق حکیم و مدبر آن پی ببریم . ۲٫ تصور جهانی بودن نظم ، همکاری و قانون امکان پذیر نیست . ۳٫ در جهان خلقت نمونه های واقعی و عینی از قانون مندی ، نظم و همکاری دیده می شود . شاخصه ی اصلی مجموعه های دارای نظم در جهان ولقعی ، هدف و غایت مندی است . ۴٫تفاوت اجزا فعالیت ها و همکاری های مجموعه ها به خاطر تفاوت هدف ها و غایت های آن ها ست . نتیجه: مجموعه ی غایت مند دارای نظام به طرح نقشه ی مدبرانه و حکیمانه نیاز دارد و خداوند خالق حکیم و مدبر این مجموعه را طراحی و هدایت می کند .

۲٫ در آیات ۸۸ سوره ی نمل و ۳ سوره ی ملک بیندیشید و توضیح دهید که منظور از « اتقان صنع » و « نبودن خلل و شکاف » در هستی چیست و این عبارات چه ارتباطی با درس دارند ؟

آیه ی ۸۸ سوره ی نمل : و در آن هنگام کوه ها را بنگری و جامد و ساکن تصور کنی در صورتی که مانند ابر در حرکتند . صنع خداست که هر چیزی را در کمال اتقان ساخته که علم کامل او به افعال همه ی شما خلایق محیط است . آیه ی ۳ سوره ی ملک : آن خدایی که هفت آسمان بلند را به طبقاتی منظم بیافرید و هیچ در نظم خلقت خدای رحمان بی نظمی و نقصان نخواهی یافت بارها به دیده ی عقل در نظام مستحکم آفرینش بنگر تا هیچ سستی و خلل هرگز در آن توای یافت ؟ منظور آن است که خلقت هر چیز از روی حکمت است که از خالق و صانع حکیم و مدبر خود حکایت می کند و در نظام خلقت هیچ گونه خلل و سستی راه ندارد .

۳- ابتدا این خطبه ی حضرت علی (ع) را که در نهج البلاغه آمده است ،بخوانید و سپس ویژگیهای خلقت خداوند را از آن استخراج کنید.

او خداوندی است که موجودات را آفرید ،بدون اینکه از هیچ نمونه ی آماده و پیش ساخته ای ایده بگیرد و از کار خالق دیگری که پیش از وی جهانی را آفریده باشد ،تقلید کند . … آثار صنع و نشانه های حکمتش در نو آوری های بی سابقه و خلقت بی نظیرش هویداست . بنابراین ،هر یک از موجوداتی که خدا آفریده ،برهان آفریدگاری و دلیل خداوندی اوست ،حتی اگر آن موجود ،جامد و بی زبان باشد . چرا که آن هم با زبان بی زبانی خالق خود را معرفی می کند و تدبیر خدا را باز می گوید ،بدون اینکه به سخن گفتن نیازی داشته باشد . دلالتش بر وجود خدا همواره استوار است و در هر لحظه آفریننده ی خود را نشان می دهد . …خدای متعال همه ی مخلوقات را بر اساس مقیاس ،نظم مشخص ،اندازه های مخصوص و متناسب با هر یک از آن مخلوقات آفرید و در آفرینش آنها طوری اندازه ها را برقرار کرد که محکم و استوار بمانند و از هم فرو نپاشند .هر چیزی را مطابق برنامه ای دقیق به بهترین شکل طراحی کرد و آن گاه بدان نظم و ظرافت بخشید و آن را در مسیر انجام وظیفه و دست یابی به هدف خاص وی هدایت کرد . همه ی این کارها بدان جهت بود که هیچ یک از مخلوقات از محدوده و چهار چوب تعیین شده از جانب خداوند تجاوز نکند و برای رسیدن به مقصد مورد نظر و کمال نهایی کوتاهی ننماید و اگر خداوند به او دستوری داد ،انجام دادنش بر وی دشوار نباشد و سرکشی نکند. بخشی از خطبه ی ۹۰ نهج البلاغه

ویژگی های خلقت خداوند را از این خطبه استخراج کنید.

الف ) بدیع بودن و بی سابقه بودن خلقت ب) استفاده نکردن از طرح و نقشه ی قبلی پ) آیت و نشانه بودن همه ی موجودات بر حکمت و تدبیر الهی ج ) وجود نظم مشخص ،تقدیر و اندازه ی معین و متناسب با هدف در هر موجود د ) وجود هماهنگی میان نظم و ساختار هر موجود با نوع کار و فعالیتی که بر عهده دارد و هدفی که تعقیب می کند . هـ) تجاوز نکردن موجودات از تقدیر الهی و نظم تعین شده و) حرکت موجودات در چهار چوب هدف

خودآزمایی : ۱٫ میان وظایف و مسئولیت ها …………. و ………….. مشاهده می شود .

ج ) پیوستگی – ارتباط

۲٫ به فرموده ی قرآن کریم صاحبان خرد در ………….. اندیشه می کنند .

ج ) آفرینش آسمان ها و زمین – آمد و شد شب و روز

۳٫ کدام عنصر است که سبب پیدایش یک نظام می شود و به تمام فعالیت های آن معنا می بخشد ؟

ج ) هدف و غایت

۴٫ همکاری و پیوستگی و نظام برای چیست ؟

ج ) این عناصر برای آن ضرورت دارد که به هدف معینی منجر شود و به سرانجام روشنی برسد .

۵٫ ایا در این جهان خیالی می توان از قانون و قانون مندی سخن گفت ؟ چرا ؟

ج ) خیر زیرا در این جهان در هر لحظه ممکن است بدون علت خاصی ، حادثه ای رخ دهد ، بنا براین قانون و قانون مندی برای آن متصور نیست .

دین وزندگی ۲

درس دوم : با کاروان هستی

هدف کلی : تشخیص جهان به عنوان یک نظام یکپارچه که دارای هدف است . اصطلاحات علمی درس : نظام و مجموعه ی نظام مند پیوستگی نظام ها نظام واحد جهانی ( نظام خلقت ) غایتمندی نظام جهانی ( نظام خلقت )

مرور بر مفاهیم :

۱٫ مجموعه ی جهان خلقت نظامی واحد و به هم پیوسسته است . ۲٫ یک پیوستگی طولی و یک پیوستگی عرض میان نظام ها برقرار است . ۳٫ نظام های هم طول –> نظام های تو در تو . ۴٫ نظام های هم عرض –> نظام هایی که در کنار یکدیگرند . ۵٫ نظام های بزرگ از به هم پیوستن نظام های کوچک شکل می گیرند . ۶٫ فعالیت نظام های کوچک هم در خدکت خود این نظام و هم در خدمت نهایی ترین هدف نظام است . ۷٫ هر قدر علم و دانش بشر توسعه یابد درک روابط و پیوستگی میان نظام ها آسانتر می شود . ۸٫ از پیوستگی و ارتباط میان نظام ها ، نظام واحد جهانی حاصل می شود . ۹٫ نظام واحد جهانی یک هدف بزرگ را دنبال می کند و آن سیر فی الله یعنی حرکت تکاملی خلقت است .

آیات شریفه یونس ۵ ، نور ۳۱ و ۳۲ ، آل عمران ۸۳

۱٫ یک پیوستگی طولی و یک پیوستگی عرضی میان نظام ها بر قرار است . ۲٫ با ذکر این مثال ، پیوستگی طولی میان نظام ها را بیان می کنیم : نظام ( سلول –> بطن –> قلب –>دستگاه گردش خون –> انسان ) را در نظر می گیریم . از این نظام مشخص می شود که سلول برای بطن ، بطن برای قلب ، قلب برای دستگاه گردش خون و دستگاه گردش خون برای بدن انسان کار می کند تا حیات و رشد بدن تامین می گردد . در این جا با یک پیوستگی طولی مواجهیم به گونه ای که هدف جز کوچک در طول هدف جز بزرگ قرار دارد و آن نیز در خدمت جز بزرگ تر ، تا به برترین هدف ، یعنی حیات بدن می رسیم .

۳٫ منظور از «رابطه ی عرضی »میان نظام هااین است که غیر از رابطه ی طولی , مجموعه ای از اعضا هستند که به هم مرتبط و پیوسته اند .این اعظا در عرض یک دیگر و انجام دادن فعالیتی مشترک ,یک مجموعه را می سازند. مثال:بدن از دستگاه ها واندام های مختلفی تشکیل شده که با همکاری می کنند. در داخل هر دستگاه یا اندام نیز قسمت های دیگری هست که آن ها نیز با همکاری دارند. این همکاری یک پیوستگی را بوجود می آورد که به آن پیوستگی عرضی می گوییم.

ارتباط طولی دستگاه ها

ارتباط عرضی دستگا ه ها

۴٫ نظام های بزرگ از به هم پیوستن نظام های کوچک شکل می گیرند ؛ بدین صور ت که بطن ها ، دهلیزها و دریچه ها قلب را می سازند ، قلب و سرخرگ و مویرگ دستگاه گردش خون ، و مجموعه ای از دستگاه ها نیز بدن را شکل می دهند . ۵٫ ویژگی های یک نظام یک پارچه : ۱٫ فعالیت نظام های کوچک هم در خدمت خود این نظام هاست و هم در خدمت نهایی ترین هدف نظام است . ۲٫ هر دستگاهی نظم ، قانون مندی و هدف خاص خود را دارد . اما این امر نه تنها مانع هماهنگی و همکاری سراسری آن ها برای رسیدن به هدف نهایی نیست ، بلکه در خدمت آن است . ۳٫ نظام های بزرگ از به هم پیوستن نظام های کوچک شکل می گیرند . ۴٫ هر چه دایره ی نظام ، بزرگ تر می شود ، نظم و قانون مندی گستر ده تری به وجود می آید که نظام های کوچک تر را در درون خود جای می دهد . ۵٫ نظام های پیوسته و تو در تو ، فعالیت هماهنگ و سازمان یافته ای انجام می دهند که در پایان منجر به رسیدن به هدف نهایی می شود .

نظام واحد جهانی

مثال زیر بیان گر « پیوستگی نظام جهانی » یا به عبارت دیگر « نظام به هم پیوسته ی جهانی » است: پیوستگی و ارتباط میان پدیده ها و نظام ها از زمین فراتر می رود و به رابطه ی بین سیارات و ستارگان کشیده می شود . اکنون که انسان با تخریب لایه ی جو پیرامون زمین ، سبب شده تا نور خورشید بیش از حد معمول بر زمین بتابد ، این پیوستگی را بهتر درک می کند . نور خورشید از عوامل مهم حیات در کره ی زمین است . این نور ، پرتو انفجار های بزرگی است که در خورشید رخ می دهند و آن را به صورت یک کره ی همیشه گدازان در می آورد . میزان ورود نور خورشید به زمین توسط هوای پیرامون ما ، کنترل می شود . ترکیب خاص گازهای تشکیل دهنده ی هوا به این کنترل کمک می کند . این نور کنترل شد ه ، ترکیب گاز های تشکیل دهنده ی هوا به این کنترل کمک میکند . این نور کنترل شده , علاوه بر روشن کردن زمین ومعتدل کردن دما , تاثیرات شیمیا یی و زیستی فراوانی دارد. ماه نیز بر جانداران دریایی و ساختار سواحل در یا اثر می گذارد. اما امروزه می دانیم که امواج مغناطیسی فراونی از کرات دور دست به سوی زمین می آیند وبر زمین اثر می گذارند . همچنین , جایگاه زمین در منظومه ی شمسی , نتیجه ی تعادل نیروی جاذبه ی همه ی سیارات این منظومه و خورشید است . با گسترش علم در دنیای امروز , می توانیم نمونه های دیگری را از این ارتباط وهم بستگی را بیابیم. ۶٫ درک روابط و پیوستگی میان نظام ها از این طریق آسان تر می شود که هر قدر علم و دانش بشر توسعه یابد ,درک روابط و پیوستگی میان نظامها آسان تر می شود. ۷٫ نظام واحد جهانی از پیوستگی و ارتباط میان نظامها یک نظام واحد جهانی حاصل می شود. ۸٫ عمرموجودات و نظامهای این دنیای به هم پیوسته نامحدود و دایمی نیست . هر یک از این نظامها انرژی و استعدادی محدود دارند و روزی به پایان می رسد. ۹٫ نامحدود بودن عمر نظامهای دنیوی به معنای نیستی و نابودی نیست ،بلکه برای پیوستن به نظامی دیگر و تجدید سازمان و استمرار در متن نظامهای دیگر صورت می گیرد .اجزای متلاشی شده در یک چرخه ی طبیعی دوباره بازسازی می شوند و به نظامی بالاتر و برتر با انرژی بیشتر به هم می پیوندند .۱۳- آیه ی …ما تری فی خلق الرحمن من تفاوت فارجع البصر هل تری من فطوریعنی نمی بینی در آفرینش خدای رحمن هیچ بی نظمی و گسستی .پس بار دیگر دیده بگردان آیا هیچ شکافی می بینی . در این آیه خداوند ما را به نظر در آفرینش دعوت می کند چرا که هیچ چیز در متن عالم طبیعت از بین نمی رود بلکه در نظامی تازه تر خود را می نمایاند . ۱۰٫ مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر المیزان درباره ی همین آیه می فرماید :منظور از عدم تفاوت این است که تدبیر الهی چون حلقه های زنجیر ،در سراسر جهان به هم پیوسته و متصل است .موجودات به گونه ای با یکدیگر مربوطند که آثار فعالیت یکی ،نصیب دیگری می شود ،همانطور که خود آن برای ثمر دادن به موجودات دیگر وابسطه و نیازمند است …پس منظور از نبودن تفاوت در خلقت آن است که خداوند اجزاو اعضای جهان خلقت را طوری آفریده که بتوانند به هدفی که برای آن خلق شده اند برسند و دیگران مانع او نشوند …

اندیشه و تحقیق ،ص ۲۹ کتاب درسی ۱- پیامهای اصلی درس را در چند بند تنظیم کنید و به ترتیب بنویسید .

الف) بدن انسان تمثیلی است برای نظام واحد جهانی ،نظامی که اجزای آن فعالیتهای معینی را در جهت رشد و بالندگی بر عهده گرفته اند . ب) سلولها کوچکترین عضو در ساختمان حیوانها (و گیاهان )هستند . هر سلولی دارای نظامی واحد و پیوسته است. پ) سلولها خود عضوی از یک نظام بزرگتر هستند که به خاطر نقشی که در آن نظام بزرگ (معده ،روده یا قلب ) دارند ،معنا می یابند . ت) معده ،روده و قلب و … که نظام بزرگتری را شکل می دهند عضوی از یک نظام بزرگتر یعنی بدن انسانند که به خاطر نقش و جایگاهی که در بدن دارند معنا می یابند . س) مجموعه نظام های کوچک و بزرگ داخل بدن انسان با هم پیوسته اند و برای تامین یک هدف نهایی می کوشند . ج) جهان نیز مانند بدن انسان شامل مجموعه ی نظامهای کوچک و بزرگ است که با هم مرتبط و پیوسته اند . د) اگر نظامی به ظاهر از بین برود ،اجزایش نابود نمی شود بلکه در نظامی جدید ظهوری دوباره پیدا می کند هـ) فعالیت مجموعه ی نظامهای به هم پیوسته –نظام واحد جهانی – یک هدف بزرگ دارند که همان حرکت تکاملی خلقت و سیر فی الله است .

۲- برخی از آیات قرآن کریم با عبارت ((و من آیاته….)) آغاز می شود .به آیات ۲۲ تا ۲۵ سوره ی روم و ۲۹ سوره ی شوری مراجعه کنید و با بهره مندی از آنها حکیمانه بودن خلقت را توضیح دهید.

آیات ۲۲ تا ۲۵ سوره ی روم : ۲۲ : و یکی از آیات قدرت الهی خلقت آسمانها و زمین است و اختلاف زبانها و رنگهای شما آدمیان که در این امور نیز ادله صنع حق برای دانشمندان عالم آشکار است . ۲۳: و یکی از آیات حق همین که شما در شب و روز به خواب رفته و از فضل خدا طلب روزی می کنید در این امر هم ادله ی قدرتش برای قومی که سخن حق بشنوند پدیدار است . ۲۴: و یکی از آیات الهی همان قوه ی رعد و برق است که هم شما را از ساعقه ی عذاب می ترساند و هم به رحمت باران آسمان که زمین را پس از مرگ زنده می کند امیدوار می گرداند .در این امر نیز ادله ی قدرت ایزد برای اهل خرد آشکار است . ۲۵:و یکی از آیات قدرت خدا آن که آسمان و زمین را به فرمان خود برپا داشته است پس در محشر شما را از خاک بر خواند و زنده گرداند همگی سر از قبر ها بیرون می آورید . به عنوان مثال در آیه ی ۲۳ آمد و شد شب و روز از آیات خدا شمرده شده است و حرکت وضعی زمین ،کوتاه و طولانی شدن روزها و شبها ،ثمرات یکنواخت نتابیدن خورشید ،فواید حرکت وضعی و ……همه از ثمرات آن و قابل بررسی و تبیین است که همگی حکیمانه بودن خلقت را نشان می دهد. آیه ی ۲۹ سوره ی شوری: و از آیت های اوست آفریدن آسمانها و زمین و آنچه پراکنده کرد در آن دو از جنبنده و او بر جمع کردنشان چون خواهد توانست . این آیه درباره ی خلق آسمان و زمین و جنبندگان روی آن است و موضوعاتی نظیر نظم و هماهنگی در منظومه ی شمسی ،کهکشانها ،روابط میان ستارگان ،زندگی برخی از جنبندگان روی زمین و تعامل آنها با محیط زندگی در این باره قابل بررسی است .

۳- اگر کسی یقین داشته باشد که جهان از خداست و رو به سوی او دارد ،این یقین چه تاثیری در زندگی او خواهد داشت ؟

در چنین حالتی ایمان شخص به خدا تقویت می شود و زندگی برای او معنا و مفهوم تازه ای پیدا می کند .چنین کسی می کوشد که خود را با حرکت جهانی نظام خلقت به سوی کمال بعتر هماهنگ سازد و زندگی خود را جهت دهد و تصمیماتی برای این هماهنگی بگیرد .

خود آزمایی : ۱٫ نظام واحد جهانی چگونه پدید می آید ؟

ج) از پیوستگی و ارتباط میان نظام ها یک نظام واحد جهانی حاصل می شود .

۲٫ ارتباط و پیوستگی نظام ها به چه صورت است ؟

ج ) یک پیوستگی طولی و یک پیوستگی عرضی میان نظام ها بر قرار است .

۳٫ منظور از « رابطه ی عرضی » میان نظام ها چیست ؟

ج ) منظور از «رابطه ی عرضی »میان نظام هااین است که غیر از رابطه ی طولی , مجموعه ای از اعضا هستند که به هم مرتبط و پیوسته اند .این اعظا در عرض یک دیگر و انجام دادن فعالیتی مشترک ,یک مجموعه را می سازند.

۴٫ با ذکر یک مثال ، پیوستگی طولی میان نظام ها را بیان کنید .

ج ) نظام ( سلول –> بطن –> قلب –>دستگاه گردش خون –> انسان ) را در نظر می گیریم . از این نظام مشخص می شود که سلول برای بطن ، بطن برای قلب ، قلب برای دستگاه گردش خون و دستگاه گردش خون برای بدن انسان کار می کند تا حیات و رشد بدن تامین می گردد . در این جا با یک پیوستگی طولی مواجهیم به گونه ای که هدف جز کوچک در طول هدف جز بزرگ قرار دارد و آن نیز در خدمت جز بزرگ تر ، تا به برترین هدف ، یعنی حیات بدن می رسیم .

۵٫ فعالیت نظام های کوچک هم در خدمت خود این نظام و هم در خدمت …………………. است .

ج ) نهایی ترین هدف نظام

دین وزندگی۲

درس سوم : سرمایه های رشد

هدف کلی :آشنایی با جایگاه انسان در نظام خلقت و ارزشهای انسان اصطلاحات علمی درس : منزلت انسان ودیعه های الهی سرشت خدا آشنا گرایش به نیکیها وجدان اخلاقی قوه ی عقل

مرور مفاهیم

۱- ارزش هر کس به درک و فهم او از حقیقت هستی و جایگاه انسان در کاروان آفرینش بستگی دارد . ۲- ودیعه های الهی در انسان عبارتند از : -سرشت خدا آشنا - گرایش به نیکیها و زیبایی ها - وجدان اخلاقی - قوه ی عقل ۳- از وجدان اخلاقی تعبیر به نفس لوامه شده است. ۴- برترین نعمتی که خدا در وجود انسان قرار داده است قوه ی عقل است ۵- قوه ی عقل تشخیص دهنده ی درستی از نا درستی و خوبی از بدی است ۶- حجت آن چیزی است که با آن علیه انسان دلیل می آورند ۷- حجت آشکار رسولان و انبیاء و ائمه ۸- حجت نهان عقل ۹- نتایج پذیرش دعوت انبیاء: - تجلی زیبایی های ایمان و عمل صالح - سرشار شدن زندگی از نیکیها و زیبایی ها - بهره مندی از زندگی جاوید در بهشت ۱٫ ارزش هر کس به درک و فهم او از حقیقت هستی و جایگاه انسان در کاروان آفرینش بستگی دارد . ۲٫ امام علی (ع)در مورد حقیقت انسان می فرمایند :خدا رحمت کند انسانی را که بداند از کجا آمده ،در کجا قرار دارد و به سوی کجا رهسپار خواهد شد. ۳٫ خداوند به انسان کرامت بخشید . و بر بسیاری از مخلوقات برتری داده است و آنجه را که در آسمانها و زمین است برای بهره مندی او آفریده است .

سوره ی اسراء – آیه ی ۷۰ سوره ی جاثیه – آیه ی ۱۳ سوره ی فجر – آیات ۲۷ تا ۳۰

۴٫ پیام این آیات چنین است که خداوند درمیان موجودات جهان ،انسان را برای خود برگزید و بهشت ویژه اش را به او اختصاص داد و فرمود : (( جهان را برای تو آفریدم و تورا برای خودم )) .

سوره ی انسان – آیات ۲ و ۳

۵٫ آیات شریفه ی فوق درباره ی منزلت انسان بیانگر این مفهوم است که خداوند انسان را صاحب اراده و آزاد آفرید و مسئول سرنوشت خود قرار داد و او از انسان خواسته است با کار و ابتکار خود زمین را آباد سازد و با انتخاب خود ،یکی از دو راه سعادت و شقاوت را اختیار کند . ۶٫ ودیعه های الهی در انسان بنابر بیان قرآن کریم این است : الف ) سرشت خدا آشنا ب) گرایش به نیکیها و زیبایی ها د) وجدان اخلاقی ج) قوه ی عقل ۷٫ از ودیعه های الهی در انسان ،((سرشت خدا آشنا )) را این گونه می توان توضیح داد که انسان سرشتی خدا آشنا ،خدا گرا و خدا پرست دارد و خود و جهان را وابسته به خالقی می یابد که سرچشمه ی همه ی خوبیها و زیبایی هاست .کمتر کسی در طول تاریخ این حقیقت را انکار کرده است . حتی آنان که بت پرست بودند یا بتها را شریک خدا می دانستند ،در صدد پاسخ گویی به این نیاز فطری خود بودند ولی در یافتن مصداق واقعی دچار اشتباه و خطا می شدند .

سوره ی فصلت – آیه ی ۵۳

۸٫ آیه ی شریفه ی فوق بیان گر این مفهوم است که کافی است انسان با دیده ی دل ،در خود و جهان نظر کند و جلوه های قدرت ،حکمت ،رحمت و مهربانی خداوند را در آنها ببیند و سرشت خدا آشنا که یکی از ودیعه های الهی در انسان است از آن مستفاد می شود. ۹٫ امام علی (ع) در خصوص ((سرشت خدا آشنا ))می فرمایند : در هیچ چیزی نظر نکردم ،مگر این که خدا را قبل از آن ،بعد از آن و با آن دیدم. ۱۰٫ تدبر در آیه ی سنریهم ایاتنا فی الافاق و فی انفسهم حتی یتبین تهم انه الحق … ما را به مفهوم ابیاتی از عمان سامانی می رساند که این ابیات ناظر بر ((سرشت خدا آشنا )) است . کیست این پنهان مرا در جان و تن / کز زبان من همی گوید سخن این که گوید از لب من راز کیست / بنگرید این صاحب آواز کیست در من اینسان خود نمایی می کند / ادعای آشنایی می کند متصل تر ،با همه دوری، به من / از نگه با چشم و از لب با سخن

سوره ی شمس – آیات ۷ و ۸

۱۱٫ آیات شریفه ی فوق بیانگر این ودیعه ی الهی است :گرایش به نیکی ها و زیبایی ها یعنی انسان نیکی ها و بدی ها و زیبایی ها و زشتی ها را درک می کند و در خود گرایشی به سوی نیکی ها و زیبایی ها احساس می کند .کرامت ،بزرگواری ،صداقت و عدالت را دوست دارد و از دو رویی ،ذلت ،دون همتی و ظلم بیزار است . ۱۲٫ از ودیعه های الهی « وجدان اخلاقی » : گرایش انسان به نیکی ها و زیبائی ها سبب شده که در مقابل گناه و زشتی عکس العمل نشان دهد و آن گاه که به گناه آلوده شد ، خود را سرزنش و ملامت کند و در اندیشه ی جبران برآید . قرآن کریم عامل درونی این حالت را نفس لوامه ، یعنی نفس سرزنشگر ، نا میده و بدان سوگند خورده است . ۱۳٫ تدبر در آیه « لا اقسم بیوم القیامه و لا اقسم بالنفس اللوامه » ما را به مفهوم « وجدان اخلاقی » می رساند . ۱۴٫ در قرآن کریم از وجدان اخلاقی به نفس لوامه تعبیر شده است . ۱۵٫ برترین نعمتی که خدا در وجود انسان قرار داده است ، قوه ی عقل است . ۱۶٫ منظور از قوه عقل ، تشخیص دهنده ی درستی از نادرستی و خوبی از بدی است . ۱۷٫ منظور حضرت علی (ع) از قوه ی عقل این است که این نعمت بزرگ را پیام آور حقق ، دوست انسان ، نجات دهنده ی وی ، بهترین ثروت و نزدیک کننده به خدا نامیده است . ۱۸٫ عبارت زیر از امام کاظم (ع) در خصوص قوه عفل بیان شده است : ان الله علی الناس حجتین —> خداوند بر مردم دو حجت دارد . حجه ظاهره —> حجتی آشکار و حجه باطنه —> و حجتی نهان و مخفی ؛ فاما الظاهره —> اما حجت آشکار ، فالرسل و الانبیاء و الائمه —> همان رسولان و انبیاء و اما الباطنه فالعقول —> وحجت نهان ، عقل هاست . ۱۹٫ منظور از حجتان آشکار رسولان و انبیاء و ائمه است . ۲۰٫ منظور از حجت نهان عقل است . ۲۱٫ حجت آن چیزی است که با آن علیه انسان دلیل می آورند . ۲۲٫ دو حجتی که خداوند در روز قیامت علیه گناهکاران با آن ها دلیل می آورد : الف) ارسال پیامبران در وجود امامان . ب) وجود عقل در انسان ۲۳٫ خداوند انبیا و پیشوایان خود را نیز به سوی انسان ها فرستاده است تا راه سعادت و فلاح را به آن ها نشان دهند و آنان را یاری کنند . علاوه بر این ، انسان در طول زندگی از الهامات فرشتگان و امدادهای نیز بهره می برد . اگر آدمی این سرمایه ها را به کار گیرد و دعوت انبیا را بشنود و روزنه ی قلبش را به روی زندگی اش سرشار از نیکی ها و زیبایی ها « ایمان » و « عمل صالح » در وجودش تجلی می کند ، زندگی اش سرشار از نیکی ها و زیبایی ها می شود و بالاخره زندگی جاوید لبریز از سرور و خرسند را در بهشتی که خداوند برایش آماده کرده ، به دست خواهد آورد. ۲۴٫ پذیرش دعوت انبیا و بهره بردن از الهامات فرشتگان و امدادهای آنان نتایجی را برای انسان به دنبال دارد : ۱) زیبایی های ایمان و عمل صالح در وجودش تجلی می کند . ۲) زندگی اش سرشار از نیکی ها و زیبایی ها می شود . ۳) زندگی جاوید لبریز از سرور و خرسند را در بهشتی که خداوند برایش آماده کرده ، به دست خواهد آورد .

اندیشه و تحقیق ۱٫ ارزش های وجودی انسان که او را بر سایر موجودات برتری می دهد کدام اند ؟

سرشت خدا آشنا – گرایش به نیکی ها و زیبایی ها – وجدان اخلاقی – قوه ی عقل

۲٫ با مراجعه به آیات ۳ سوره ی تغابن و ۲و۳ سوره ی انسان ، برخی دیگر از ویژگی هایی را که بیان گر سرشت متعالی انسان است ، استخراج کنید و برداشت خود را از آن ها توضیح دهید .

آفرید آسمان ها و زمین را به راستی و بنگاشت شما را و تصور کرد ، پس نیکو کرد صورت های شما را و به سوی اوست بازگشت . ( تغابن ۳) به درستی که ما آفریدیم انسان را از نطفه ی ممزوج و مخلوط با هم که بیازمائیم اور ا پس گردانیدیم او را شنوای بینا به درستی که ، هدایت کردیم او را به راه راست یا شکر گذار و یا ناسپاپ است . ( انسان ۲و۳)

۳٫ در آیات ۵۴و۵۵ سوره ی قمر تامل کنید و ببنید چه جایگاهی برای انسان پیش بینی شده است .

محققا اهل تقوی در باغ ها و کنار نهرها منزل گزینند ، در منزلگاه صدق و حقیقت نزد خداوند از عزت و سلطنت جاودانی متنعمند .

خودآزمایی : ۱٫ ارزش هرکس به درک و فهم او از ……………….. بستگی دارد .

ج ) حقیقت هستی

۲٫ اگر انسان دعوت انبیا را بشنود و روزنه ی قلبش را به روی الهامات و امدادهای الهی بگشاید ………… و …………. در وجودش تجلی می کند .

ج ) ایمان – عمل صالح

۳٫ در مورد حقیقت انسان ، حدیثی از امام علی (ع) بیان کنید .

ج ) خدا رحمت کند انسانی را که بداند از کجا آمده ، در کجا قرار دارد و به سوی کجا رهسپار خواهد شد .

۴٫ آیه ی ۷ و ۸ سوره ی شریفه شمس بیانگر کدام ودیعه الهی است ؟ توضیح دهید .

ج ) گرایش به نیکی ها و زیبایی ها یعنی انسان نیکی ها و بدی ها و زیبایی ها و زشتی ها را درک می کند و در خود گرایشی به سوی نیکی ها و زیبایی ها احساس می کند .کرامت ،بزرگواری ،صداقت و عدالت را دوست دارد و از دو رویی ،ذلت ،دون همتی و ظلم بیزار است .

۵٫ منظور از قوه عقل چیست ؟

ج ) منظور از قوه عقل ، تشخیص دهنده ی درستی از نادرستی و خوبی از بدی است .

دین وزندگی ۲

درس چهارم : روزنه های خطا

هدف کلی : آشنایی با موانع رشد و کامل و عوامل سقوط انسان و گرایش به دوری از آن ها اصطلاحات علمی درس : نفس اماره جهل غفلت دام های شیطان حقیقت وجود انسان هویت رویاهای صادقه

مرور بر مفاهیم

۱٫ موانع رشد و رستگاری عبارتند از : - نفس اماره - جهل از حقایق - غفلت از خدا و آخرت - دام های شیطان ۲٫ تحریک کننده ی درونی به سوی گناه همان نفس اماره است . ۳٫ قرآن کریم جهل را سرچشمه ی بسیاری از گناهان و لغزش ها داند . ۴٫ ایمان به آخرت سبب دوری از گناه می گردد . ۵٫ راه های وسوسه کردن انسان توسط شیطان عبارتند از : - آراسته و زیبا نشان دادن گناه - سرگرم کردن انسان ها به آرزوهای دور و دراز دنیایی - غافل کردن از یاد خدا - ایجاد دشمنی و کینه میان افراد ۶٫ از نظر قرآن کریم عامل اصلی گناه خود انسان است . ۷٫ ابعا وجود انسان عبارتند از : - بعد جسمانی - بعد روحانی ۸٫ « ثابت بودن خود » و « رویاهای صادقه » اثبات کننده ی بعد روحانی وجود انسان هستند . ۹٫ « من » و « هویت » انسان ثابت است و مستقل از جسم اوست . ۱۰٫ روح ثابت است یعنی این که تجزیه و تحلیل نمی پذیرد و فرسوده و مستهلک نمی شود ۱۱٫ در رویای صادقه انسان از زمان حال و مک .: Weblog Themes By LoxBlog :. درباره وبلاگ به وبلاگ من خوش آمدید بنده سید علی اکبر حسینی دبیر دینی عربی و فلسفه و منطق دبیرستانهای نیشابور از دوستان و همکاران گرامی خواهشمندم با نظرات خود بنده حقیر را در جهت خدمت به فرزندان این مرز و بوم بخصوص همشهری های بزرگوار مساعدت فرمایند. همراه 09151506376 موضوعات آموزش عربی دین و زندگی شعر و ادب اندیشه و مذهب فلسفه و منطق آخرين مطالب اشعار زیبا نمونه سوال دین و زندگی 2 خرداد. نمونه سوال عربی 2 تجربی ریاضی خرداد (نمونه سه) نمونه سوال عربی 2 تجربی ریاضی خرداد (نمونه دو) نمونه سوال عربی 2 تجربی ریاضی خرداد (نمونه یک) نصیحت حافظ پاسخ اندیشه وتحقیق دین و زندگی اول متوسطه شعری زیبا از حافظ قواعد عربی 3 ریاضی تجربی قواعد عربی 2 ریاضی تجربی سؤالات درس دين و زندگي 1 همراه با پاسخ دین وزندگی دوم متوسطه همراه با پاسخ تشریحی دین وزندگی دوم متوسطه همراه با پاسخ تشریحی رزم رستم و اشکبوس بانک سوالات دین و زندگی 2 همه درسها کوچه سوالات فلسفه 3 همراه با جواب بانک سوالات منطق جدید التالیف شعر بسیار زیبایی از سهراب سپهری نويسندگان سید علی اکبر حسینی آرشيو مطالب هفته دوم بهمن 1390 هفته دوم دی 1390 هفته چهارم بهمن 1390 هفته سوم بهمن 1390 هفته دوم بهمن 1390 هفته اول بهمن 1390 هفته چهارم دی 1390 هفته سوم دی 1390 هفته دوم دی 1390 پيوند ها بانک قالب های فارسی قالب وبلاگ وبلاگ احسان افتخاری وبلاگ آقای قاسم پوراسمعیل سایت دینی فلسفه منطق آقای زرین کلاه رشد آموزش معارف اسلامی بانک سوالات درسی همه مقاطع سایت آیه الله وحید خراسانی سایت تیزهوشان و استعدادهای درخشان مجمع جهانی اهل بیت (ع) درگاه پاسخگویی به سوالات دینی سازمان سنجش آموزش کشور ,وبلاگ آقای غلامحسین یگانه پروفایل من ردیاب خودرو تبادل لینک هوشمند برای تبادل لینک  ابتدا ما را با عنوان برگ سبز و آدرس arghanon.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد. پيوندهاي روزانه حمل ماینر از چین به ایران حمل از چین پاسور طلا الوقلیون نام : وب : پیام : 2+2=: (Refresh) آمار وب سایت:   بازدید امروز : 5 بازدید دیروز : 0 بازدید هفته : 11 بازدید ماه : 144 بازدید کل : 31885 تعداد مطالب : 38 تعداد نظرات : 7 تعداد آنلاین : 1 <-PollName-> <-PollItems-> ساعت فلش تمام حقوق اين وبلاگ و مطالب آن متعلق به صاحب آن مي باشد.